تعاون بر برّواثم وبررسی مصادیق آن از نظر فقه اسلامی

تعاون در اصطلاح عرفا ایثار است.وتعاون وهمکاری ،از اصول اخلاقی مهم اسلام است.وخداوند در قرآن می فرماید: «تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعانوا علی الاثم و العدوان »«معنی آیه واضح است و این دستور اساس سنت و رویه اسلامی است وخداوند در کلام خود بر» را به ایمان و احسان در عبادات و معاملات تعبیر فرموده است. «تقوی» عبارت است مراقبت امر و نهی خداست و بنابراین برگشت معنی تعاون بر«بر وتقوی» به اجتماع ایمان وعمل صالح بر اساس تقوی پرهیزگاری از خداست واین صلاح وتقوی اجتماعی است. مقابل آن همکاری بر«اثم» یعنی عمل بد است که باعث عقب افتادگی در کارهای یک زندگی سعادتمند می گردد وهمچنین تعاون وهمکاری بر «عدوان» یعنی تعدی «حقوق حقه مردم وسلب امان از نفوس و اعراض و اموالشان . . . ». آنچه درباره تعاون در این آیه آمده، یک اصل کلی اسلامی رابیان می کند که شامل همه مسائل اجتماعی، حقوقی، سیاسی، و اخلاقی می شود .بنابراین آیه مسلمانان باید در کارهای نیک وپسندیده بایکدیگر همکاری ومشارکت داشته باشند. از این رو، همکاری در کارهای خلاف شرع و عرف مانند: همکاری با افراد ومتجاوزان بشر، ممنوع وگناه است طبق این اصل، مسلمانان موظفند در کارهای نیک تعاون و همکاری کنند. ولی در اهداف باطل و اعمال نادرست و ظلم و ستم، مطلقاً ممنوع است، هر چند مرتکب آن دوست نزدیک یا برادر انسان باشد. این قانون اسلامی، درست بر ضد قانونی است که جاهلیت عرب ـ و حتی در جاهلیت امروز نیز ـ حکومت می کرد که: أُنْصُرْ أَخاکَ ظالِماً أَوْ مَظْلُوماً: «برادر (دوست و هم پیمانت) را حمایت کن خواه ظالم باشد یا مظلوم»در فقه اسلامی از این قانون در مسائل استفاده شده، و پاره ای از معاملات و قراردادهای تجاری که جنبه کمک به گناه دارد، تحریم گردیده، همانند فروختن انگور به کارخانه شراب سازی و یا فروختن اسلحه به دشمنان حق و عدالت، و یا اجاره دادن محل کسب و کار برای معاملات نامشروع و اعمال خلاف شرع.